آلودگی هوا و آلودگی صوتی تن زخمی کابل را صد چند خنجر میزند، از طرف دیگر کابل صدف نهان چون لعل بدخشان در قلب افغانستان است. شهری که سالهاست به بهانههای مختلف از سوی آشنا و بیگانه شاخه های سبزش خشکانیده میشود، یادگاری از ساکنان اصلی کابل یعنی کابل امروزی؛
با وجود این همه کابل را نمیشود دوست نداشت، کابل شهرخاطرهاست، کابل یادگاری کابلیانی است که درجنگهای چند دهه «افغانستان» کشته، زخمی و یاهم مجبور به فرار از خانه هاشان شده اند. اما با این همه کابل دوست داشتنی است. برای مردمی که جز این شهر هیچ گوشهی برایشان به میزان کابل خاطره ساز نیست، آثار تاریخی وقدیمی در دل این شهر فراوان دیده میشود، از جمله آرشیف ملی افغانستان محل که تمام خاطره های چندین دهه افغانستان در دل این مکان نگهداری میشود.
آرشیف ملی مکانی است که معماری اسلامی اش بی رقیب بوده و به سبک بخارای قدیم جلوه نمایی می کند، آرشیف ملی به عنوان یکی از مکانهای تاریخی این سرزمین شناخته میشود. طاق های دلفریب هلالی آن از شکوه خاص برخوردار است. دیوار های استوار کنگره دار و محراب گونه اش به شکوه و عظمت این کاخ افزوده است.
نمادهای بام آن که خرمنی شکل جا افتاده است نمادی از کابل قدیم و معماری اسلامی بخاراییست که جایگاه بلند در تاریخ معماری این کشور دارد.
نگارههای قشنگ، حکاکیهای دل انگیز چوب چهارمغز؛ در این آرشیف نگهداری شده و دیوارها و سقف های مزین این کاخ همه آثار بجا مانده تاریخی اند که شاهان گذشته برای قصرهای خویش مزین میساختند و امروز در چهره آرشیف ملی افغانستان رو نما گردیده است
نسخ خطی یک از بخشهای مهم این آرشیف به حساب میآید که در این بخش هفت هزار نسخه خطی حفظ ونگهداری میشوند، قرآنهای خطی نفیس، تفسیرها، دیوان اشعار شاعران آثار منظوم ومنصور ودیگر آثار علمی ارزشمند از گنجینههای نایاب این بخش اند.
رکن دیگری آرشیف ملی افغانستان را حفظ و نگهداری اسناد تاریخی میسازد. اسناد های که در این بخش دیده میشود از سده هشتم زمان امپراطوری تیموریان، وفرمانهای سلطان حسین بایقرا است که از آن زمان تا حالا دست نخورده باقی مانده و در این آرشیف حفظ ونگهداری میشود.
نزدیک به یک صدو سی هزار اسناد تاریخی در آرشیف ملی حفظ ونگهداری میشوند که میزان بلندی دست آوردهای آرشیف ملی را طی سالهای دراز نشان گر است.
در بخش نسخ خطی عالیترین نسخ خطی تا امرزو حفظ ونگهداری شده است؛ بیشتر و پر ارزشترین نسخ خطی و اسناد تاریخی به خط فارسی بوده و در کنار آن آثاری به زبانهای پشتو، کوفی، ترکی و ازبیکی و گاهی هم مشترک با خط فارسی به چشم میخورند. آرشیف ملی «افغانستان» را میتوان یادگاری عصرهای شگوفایی و دورههای ویرانگر این کشور دانست، نسخ خطیها و آثارقشنگی در این آرشیف به نمایش گذاشته میشود که باخطهای طلایی ولاجوردی روی اوراق نادر وکمتر دیده شده نوشته شده است که هر بینندهای را حیرت زده میکند.