یکی از پدیدههای زشت زندگی اجتماعی اعمال خشونت در برابر انسانهاست، خشونت در برابر زنان و کودکان زشتترین نماد این پدیده شمرده میشود.
خشونت در برابر زنان نمادها و نشانههای دیگری نیز در افغانستان داشته است از بریدن اعضای بدن، تا کشتن، سنگسار، اعدام، لت و کوب و … که در سراسر کشور نمونههایی از آن دیده و شنیده شده است.
چرخه خشونت در برابر زنان در سالهای پسین در حوزه شمال و ولایت بلخ تند¬تر شده و این امر نشان میدهد که عوامل به گردش درآوردن این روند همچنان فعال توانسته، قربانیان زیادی را بگیرد.
البته برای حمایت و دادخواهی از حقوق زنان و جلوگیری از اعمال خشونت در برابر آنان نهادها و ادارههایی هم وجود دارند که همهساله به ثبت میزان و انواع خشونت¬ها در برابر آنان پرداخته و برای تأمین عدالت و کیفر نمودن عاملان این خشونتها کار مینمایند.
یکی از این نهادها کمیسیون مستقل حقوق بشر است، قاضی سید محمد سامع رئیس دفتر ساحوی این کمیسیون در ولایت بلخ میگوید آنان در 9 ماه گذشته توانستهاند 443 مورد خشونت در برابر زنان در ولایتهای بلخ، جوزجان، سرپل و سمنگان را ثبت کنند که تنها 160 مورد این خشونت¬ها در ولایت بلخ بوده است.
وی دلیل بیشتر بودن این خشونتها در بلخ را وجود مرکزیت دفتر ساحوی این کمیسیون در شهر مزارشریف مرکز ولایت بلخ عنوان میکند که به گفته موصوف شهروندان بیشتری به آن دسترسی دارند و میتوانند خشونت¬ها را به این کمیسیون گزارش کنند.
آقای سامع میگوید: آمار سال روان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5 درصد افزایش را نشان میدهد بدین معنی که در سال پار این آمار به 413 مورد میرسید و امسال 30 مورد بیشتر است.
بااینهمه رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر در بلخ از افزایش یکی از مصداق¬های خشونت در برابر زنان بهشدت ابراز نگرانی میکند: “در کنار اینکه هرسال بلندترین آمار خشونتها در برابر زنان را لتوکوب تشکیل میدهد و امسال هم 212 مورد رویدادهای خشونت در حوزه شمال نیز لتوکوب بوده است؛ اما یک موردی که امسال بلند رفته شکایت زنان از نپرداختن نفقه از سوی فامیلهای آنهاست که 44 مورد را تشکیل میدهد که در گذشته هیچ¬گاهی به این اندازه آمار بلند نبود و این مایه نگرانی جدی ماست…”
رئیس دفتر ساحوی کمیسیون مستقل حقوق بشر در بلخ اما از عملکرد اداره¬های عدلی و قضایی ولایتهای بلخ، سمنگان، جوزجان و سرپل در رابطه به کیفر عاملان خشونتها رضایت نشان میدهد هرچند تأکید دارد که عاملان شماری از این خشونتها به دلیل حضور آنان در ساحات تحت کنترل مخالفان مسلح، بازداشت آنها از سوی اداره¬های عدلی و قضایی ممکن نیست هرچند وی تعداد این افراد را محدود توصیف میکند.
اداره امور زنان ولایت بلخ یکی دیگر از نهادهای حمایتکننده زنان در بخشهای گوناگون به شمول ثبت و دادخواهی خشونت در این ولایت است.
خانم شهلا حدید رئیس امور زنان بلخ از کشته شدن چندین خانم در این ولایت در سال روان خورشیدی ابراز نگرانی میکند: “گرچند هر خشونتی در برابر زنان نگرانکننده است؛ اما خشونت¬های حادی را که ما ثبت داریم در سال روان چند قتلی است که از خانمها بوده و آن¬هم به شکل فجیع آن؛ اما بیشتر خشونتهایی که ما ثبت کردیم ده دفتر خود خشونتهای فامیلی بوده است.”
بانو حدید میگوید: آماری که آنان در دفتر خویش از خشونت در برابر زنان ثبت دارند، شامل 106 مورد میشود که دو مورد آن قتل و 59 مورد دیگر آن خشونت¬های خانوادگی بوده است.
آزار و اذیت زنان در ادارههای دولتی، جادهها و شهر و بازار یکی از موارد شایع خشونت در برابر زنان است که خانم حدید آن را ناشی از پایین بودن سطح آگاهی افراد جامعه عنوان میکند و میگوید آنان مواردی را در رابطه به خیابان آزاری و آزار زنان در ادارههای دولتی نیز ثبت دارند.
اما این مسئول حکومتی در بلخ در یک مورد هم خوشنود است که پایین آمدن آمار بد دادن و ازدواج¬های زیر سن قانونی ازدواج دختران در ولایت بلخ میباشد: “کمپاینهایی که در رابطه به خشونت در برابر زنان شده است و یا گردهم آییهایی که صورت گرفته در سطح ولسوالیها، تأثیرگذار بوده و ما آمار کمتری از بد دادن و ازدواجهای زیر سن (سن قانونی ازدواج) داریم.
در گذشتهها خشونت در برابر زنان ناشناخته و یا هم نامعلوم بود، زیرا امکانات و ابزار بازتاب این خشونتها کمتر وجود داشت؛ اما حالا و در سالهای پسین در کنار شبکههای اطلاعرسانی، خود بانوان نیز زمانی که مورد خشونت قرار میگیرند به دادخواهی میپردازند و میکوشند تا مانع ادامه آن از سوی افراد گردند.
تمنا حبیبی فعال حقوق زن در ولایت بلخ برخلاف دیگران به این باور است که خشونت در برابر زنان کاهشیافته است هرچند که میگوید نابود نشده است؛ نابودی خشونت در برابر زنان نیز به باور این خانم محال است هرچند برای نابودی یا کاهش این خشونت¬ها نیازمند زمان و سالهای زیاد میباشد.
زمانی که حرف از خشونت در برابر زنان گفته میشود به گونه طبیعی خشونت مردان در برابر زنان به ذهنها تبادر میکند و کمتر کسی میتواند تصویر و تصوری از خشونت زنان در برابر زنان داشته باشد.
پولیس ولایتاما مدعی است که در سال روان خورشیدی خشونت زنان در برابر زنان در این ولایت افزایشیافته است و از میان 71 مورد انواع خشونت در برابر زنان در مرکز شهر مزارشریف، ولسوالیهای 14گانه و شهرک بندری حیرتان این ولایت، بیشترین این خشونتها را خشونت زنان در برابر زنان تشکیل میدهد.
جنرال عبدالرزاق قادری آمر امنیه پولیس بلخ: “در طول سال روان در ولایت بلخ جمعاً 71 قضیه خشونت علیه زن صورت گرفته که در پیوند به این قضایا پولیس بلخ تعداد 95 نفر را دست¬گیر نموده، دوسیههایشان را رسماً محول سارنوالی کرده است.”
آقای قادری اما میافزاید: “اکثر خشونتها در 71 قضیهای که در مدیریت مبارزه با جرائم پولیس بلخ ثبت است، بیشتر خشونت زن علیه زن صورت گرفته است مثلن خشو بالای عروس و عروس بالای خشو، ننو بالای عروس و عروس بالای ننو، ننو بالای زن ییور و همی قسم اکثر خشونتها توسط زنان صورت گرفته …”
این افسر پولیس به کسانی که به گفته وی بالای “این خواهرکها و مادرکها”(زنان) خشونت میکنند هشدار میدهد که اگر در برابر آنان هم چنان خشونت کنند “ولچک نکلی” در خدمت آنان است و دست آنان را ولچک زده و راهی زندان خواهد کرد.
پولیس بلخ همچنان میگوید از میان 71 خشونت ثبتشده دو مورد آن کشتن خانمها بوده است که عاملان آنها نیز بازداشت و به دادگاه کشانیده شدهاند.
هیچ تردیدی و جود ندارد که عاملان خشونت در برابر زنان بیشتر مردان هستند و این گروهاند که زنان را میکشند، اعضای بدن آنها را میبرند، لت و کوب میکنند و یا هم در مناطق تحت تصرف گروههای مسلح مخالف دولت زنان محاکمه صحرایی شده اعدام و یا سنگسار میشوند این میان اما کیفر عاملان این خشونتها ناچیز شمرده میشود به همین دلیل است که چرخه خشونت در برابر زنان بهجای کندی همهساله تیزتر شده و شمار بیشتری را قربانی خشونت میسازد.
دریا رووفی – مزار شریف