در نشست اخیر (۱۸ سپتمبر) شورای امنیت سازمان ملل، خانم روزا اوتنبایوا، نماینده خاص سازمان ملل برای افغانستان، گزارشی از وضعیت کنونی این کشور ارائه داده است که به بررسی چالشهای انسانی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان میپردازد و نگرانیهای جدی را در مورد آینده این کشور ابراز میکند. این گزارش نمایانگر ابعاد بحرانهای متعدد در افغانستان است که نیاز به توجه و اقدام فوری را بیش از پیش نمایان میسازد.
خانم اوتنبایوا به تأمین مالی ناکافی برنامه پاسخ بشردوستانه افغانستان در سال 2024 اشاره کرده و توضیح داده است که این برنامه تنها 30 درصد از اهداف مالی خود را تأمین کرده است. در حالی که حدود 900 میلیون دالر از سه میلیارد دالر مورد نیاز تأمین شده، بحرانی بودن وضعیت انسانی مشخصتر میشود. این کمبود مالی به ویژه بر خدمات بهداشتی تأثیر گذاشته و به گزارش اوتنبایوا، 260 مرکز ارائهدهنده خدمات مراقبتهای بهداشتی اولیه به دلیل کمبود منابع متوقف شدهاند که بر 2.9 میلیون نفر تأثیر گذاشته و انتظار میرود 171 مرکز دیگر نیز در ماههای آینده بسته شوند.
این گزارش همچنین به تأثیر بحرانهای طبیعی بر زندگی مردم اشاره کرده و اعلام کرده که بیش از 160 هزار نفر از آسیبدیدگان زلزلههای متعدد سال گذشته در منطقه غرب افغانستان در خانههای ناامن زندگی میکنند. بروز خشکسالی و همچنین وقوع حوادث غیرمترقبه، بر زندگی میلیونها زن و کودک در این کشور سایه افکنده و دسترسی به آب سالم را به شدت محدود کرده است. پیشبینی میشود که با نزدیک شدن به فصل زمستان، مشکلات انسانی تشدید خواهد شد و صدها هزار افغان در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
از دیگر جنبههای نگرانکننده گزارش خانم اوتنبایوا میتوان به آمار تلفات ناشی از مواد انفجاری اشاره کرد که نشاندهنده خطرات جدی برای جمعیت جوان افغانستان است؛ به طوری که 86 درصد از کشتهشدگان این حوادث، کودکان هستند. این شرایط بحرانی به وضوح نیاز به اقدامات فوری برای تأمین امنیت و رفاه مردم افغانستان را نمایان میسازد.
نماینده خاص سازمان ملل برای افغانستان در بخش دیگر گزارش خود گفته است که جامعه بینالمللی همچنان نگران ظهور تروریسم از افغانستان است. گزارش جدید تیم نظارت بر تحریمها به حضور گروههای تروریستی در خاک افغانستان اشاره دارد که تهدیدی برای همسایگان این کشور محسوب میشوند. حمله اخیر در در کابل و حمله داعش در منطقه مرکزی افغانستان که منجر به کشته شدن ۱۴ عضو جامعه شیعه هزاره شد، نشاندهنده پابرجا بودن تهدید تروریستی در داخل افغانستان است. اوتنبایوا تاکید کرده است که باید مکانیزم مناسبی برای رفع این نگرانی مشترک پیدا کنیم.
در نهایت، بخش مهمی از گزارش به وضعیت حقوق بشر و به ویژه حقوق زنان در افغانستان اختصاص یافته است. خانم اوتنبایوا به تصویب قانون «امر به معروف و نهی از منکر» پس از نشست دوحه اشاره کرده که به طور قابل توجهی بر حقوق زنان تأثیر منفی گذاشته و مانع از دسترسی آنها به فرصتهای شغلی و اجتماعی شده است. قانون امر به معروف و نهی از منکر حدود یک ماه پیش توسط شیخ هبتالله آخوندزاده، رهبر ا.ا، توشیح و در جریدهی رسمی منتشر شد. در این قانون، پوشاندن تمام بدن زن الزامی و صدای زن «عورت» دانسته شده است.
ا.ا تاکنون بهطور رسمی به گزارش نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان واکنشی نشان نداده است.